WON: leerlingen ontwikkelen academische vaardigheden en beïnvloeden het schoolbeleid
Op het Canisius College in Nijmegen kunnen atheneum- en gymnasiumleerlingen van leerjaar één tot en met zes het vak Wetenschapsoriëntatie Nederland (WON) volgen. Daarmee ontwikkelen zij niet alleen academische vaardigheden, maar leveren zij ook een bijdrage aan het schoolbeleid. “Veel van onze leerlingen stromen door naar de universiteit. Wij willen hen zo goed mogelijk voorbereiden op het wetenschappelijk onderwijs”, vertelt rector Martinette Selten. “Met WON willen wij hun nieuwsgierigheid en creativiteit stimuleren en hun leren hoe je problemen kunt oplossen en kunt samenwerken.”
Doorlopende leerlijn
Volgens Moniek van Oosterhout, docent klassieke talen en WON-coördinator, ligt de nadruk bij WON vooral op hoe je het leren meer eigen kunt maken: “Dat is belangrijker dan wát je leert. Leerlingen kunnen hierdoor ook bij andere vakken een originele benadering kiezen. Aan het ondersteunen van de executieve functies heb je je leven lang iets.” In alle projecten en modules is de onderzoekscyclus goed verwerkt. Tijdens speciale WON-dagen doen de leerlingen een onderzoek of starten zij een onderzoek op. “Wij streven ernaar een doorlopende leerlijn van basisvaardigheden in wetenschappelijk onderzoek te bieden. Ook omdat het wetenschappelijk onderwijs hierom vraagt.”
“Leren eigen maken, is belangrijker dan wát je leert.”
Gepersonaliseerd traject
Eerstejaarsleerlingen doen vaste projecten, waaronder een over programming and growing, en ze bezoeken de Radboud Universiteit. Tweede- en derdejaarsleerlingen volgen drie afzonderlijke modules over onderwerpen als de Tweede Wereldoorlog in Nijmegen, persoonlijke ruimte en moderne kunst. Ook krijgen zij een rondleiding door het gemeentearchief en doen vervolgens een archiefonderzoek. In de bovenbouw wordt WON een meer gepersonaliseerd traject en mogen leerlingen zelf hun thema’s kiezen. Zij krijgen daarbij begeleiding van twee WON-coaches. Dit zijn twee vaste leraren. Voor de bovenbouw worden ook lezingen door wetenschappers georganiseerd, bijvoorbeeld over Odysseus of planten, die moeten worden voorbereid door het lezen van een artikel of het kijken van een film.
Vakken overslaan
Om tijd aan WON te kunnen besteden, mogen leerlingen reguliere vakken missen. Vanaf het eerste leerjaar bepalen zij onderling met hun onderzoeksgroep wanneer zij welk vak willen overslaan. Hiervoor moeten zij dan toestemming van de betreffende leraar krijgen. Moniek: “ Dit geeft leerlingen de kans om invloed op hun rooster uit te oefenen en dat vinden zij fijn. Zeker in de bovenbouw werkt het voor goede leerlingen heel prettig. Zij kunnen vakken overslaan waar zij goed in zijn en daardoor hun tijd nuttig besteden.”
Leren samenwerken
Leerling Sam (5 vwo) vindt dat hij veel voordeel heeft van WON: “Vorig jaar deed ik samen met twee medeleerlingen, die geen WON volgen, voor maatschappijleer een onderzoek naar mensenrechtenschendingen in Eritrea. Ik merkte dat ik hen echt meetrok in hoe je een onderzoek aanpakt en welke stappen je doorloopt. Door WON leer je goed samenwerken en prioriteiten stellen. Ook leer je basisvaardigheden als een onderzoeksvraag formuleren, een logboek bijhouden en een presentatie geven.”
“Door WON leer je goed samenwerken en prioriteiten stellen.”
Onderzoek naar leerdoelen
Sam onderzocht samen met medeleerling Siebe welk effect het expliciet benoemen van leerdoelen heeft bij derdejaars vwo-leerlingen. “Daaruit bleek dat het gemiddelde proefwerkresultaat ruim twee punten hoger uitvalt als leerlingen de leerdoelen goed voor ogen hebben. Tijdens een studiedag presenteerde ik de onderzoeksresultaten aan de leraren en adviseerde hen om leerdoelen expliciet te maken. Zij reageerden hier enthousiast op en waren ervan onder de indruk. Sommige leraren zijn nu al alerter op het benoemen van de leerdoelen.”
Bijdragen aan het schoolbeleid
Leerling Jane (5 vwo) is lid van de leerlingen- en medezeggenschapsraad en positief over de WON-onderzoeken: “Deze helpen echt bij het maken van schoolbeleid en bijvoorbeeld bij het maken van keuzes bij de NPO-gelden. Als MR wil je er samen voor zorgen dat het onderwijs continu verbetert. Een onderzoek als dat van Sam draagt daar zeker aan bij.” Martinette vult aan: “Ook is er vanuit WON onderzoek gedaan naar het welbevinden van de leerlingen tijdens corona. Wij verwachtten dat vooral de eerstejaarsleerlingen het moeilijk hadden. Het onderzoek toonde echter aan dat de middenbouwleerlingen extra aandacht nodig hebben.”
Scholingsdagen voor leraren
Als schoolleider heeft Martinette vooral een faciliterende en ondersteunende rol bij WON: “WON is een netwerk van scholen, dat onder andere regiobijeenkomsten en scholingsdagen voor leraren organiseert. Samen met onze conrector zorg ik ervoor dat leraren deze kunnen bijwonen en de tijd hebben om zich te ontwikkelen op het gebied van WON. Wij hebben regelmatig contact met hen over hoe het gaat. Ook houden wij een korte lijn met de universiteit om op de hoogte te blijven van interessante sprekers die wij kunnen uitnodigen.”
Autonomie én bijstellen
“Een uitdaging bij WON is de juiste balans vinden. Je wilt de leerlingen precies genoeg begeleiding bieden, zodat zij autonomie ervaren. Maar laat je hen te veel zelf organiseren, dan komen zij moeilijk aan de slag. Je moet dus continu bijstellen”, aldus Martinette. Momenteel buigt de school zich over de vraag hoe zij invulling kunnen geven aan het thema burgerschap. Martinette: “Wellicht laten we vanuit WON hiernaar onderzoek doen, zodat wij dit kunnen meenemen in het beleid. Op deze manier blijf je in ontwikkeling en ook dat hoort bij het doen van wetenschappelijk onderzoek, dat je blijft reflecteren op het onderwijs.”
Bron: https://schoolleidersvoordetoekomst.nl/
25 februari 2022
